पुर्वस्या कौशिकी पुण्या सर्वपाप विनासिनी ।
गंगा त्रिसूल गंगारव्या प्रतीया दिशिसांस्थिता ।।
दक्षिणास्या दिशिनदी पवित्रा शीतलोदका ।
एतनमध्ये महापुण्य नेपाल क्षेत्र भीरितम् ।।
(हिमवतखण्ड)
अर्थातः नेपालको पूर्वमा कौशिकी नदी, पश्चिममा त्रिसूली नदी तथा उत्तरमा शिवपुरी र दक्षिणमा चिसापानी खोला रहेको मानिएको छ । यस प्रकार सानो क्षेत्रमा सिमित नेपाललाई गोर्खाका राजा श्री ५ पृथ्वीनारायण शाहले तत्कालीन छिन्नभिन्न रुपमा स्वतन्त्र अस्तित्व बनाइ रहेका वाइसे चौविसे र तराई क्षेत्रका राज्यहरु समेत र वहाँका सुयोग्य उत्तराधिकारीहरुले कुमाऊँ, गढवाल राज्यहरु समेत विजय गरी यस विजित क्षेत्रलाई पौराणिक नेपाल नाउ दिए ।
उनले वैदिक सनातन संस्कृति अनुरुप देवनागरी लिपि र भाषा समेत प्रदान गरी खडा गरेको हिन्दुराष्ट्र नेपालको राजसंस्थाको वहिर्गमन पश्चात संसारमा प्रचलित अनेक राजनीतिकवादहरुको प्रयोगस्थल बनेको छ । र नेतातन्त्रको यस लोकतन्त्र वा गणतन्त्र नामक शासन व्यवस्थामा माओवादी द्वन्द्व सहित अनकौ अराजकता र दैवि प्रकोप भूकम्पसहितको मारले सम्पूर्ण राष्ट्र जर्जर, पीडित भइरहेको अवस्थामा मित्रराष्ट्र भारतबाट अघोषित नाकाबन्दीको कष्टप्रद नीतिले गर्दा नेपाली जनजीवनमा कहिले नपाएको दुःख, पीडा, कष्ट सहनु परेको छ ।
नेपाल राष्ट्रको दुर्भाग्यले नेपाल निर्माता श्री ५ पृथ्वी नारायण शाहको वंशमा पछिल्ला पिढिहरुमा निर्बल शासकहरुको शासन हुँदा आफ्नै भारदार मध्ये एकथरीले राणा नामधारण गरि १०४ वर्षसम्म नेपालको एकछत्र जहानिया स्वच्छन्द शासन गरेपनि राणा शासनले नेपालको राष्ट्रवाद कायम राख्नमा कुनै कसर राखेनन् । तर त्यस समयमा संसारमा जुन वैज्ञानिक प्रगति भइरहेको थियो, राणा शासनमा त्यसबाट नेपाली जनताले प्रगति गर्न सकेनन् । र देशका केही प्रगतिशिल युवाहरुमा यस शासनविरुद्ध जागृत भएको विरोध अभियानमा टंकप्रसाद आचार्य सहित धेरै जनाले जेलनेल प्रवासको दण्ड भोग्नु परेको र प्रमुख विरोधी मानिएका दशरथ चन्द, गंगालाल श्रेष्ठ, धर्मभक्त माथेमा र शुक्रराज शास्त्रीले त शहादत दिनु परेको थियो । यसै बलिदानको कारण वि.सं. २००७ सालमा नेपाली काग्रेसको नेतृत्वमा राणाशासन विरुद्धको सशस्त्र क्रान्तीमा एकतंत्री राणाशासन विस्थापित भइ प्रजातन्त्रको पद्धति अनुरुप श्री ५ को नेतृत्वमा नेपालको शासन व्यवस्था कायम गरियो ।
उनले वैदिक सनातन संस्कृति अनुरुप देवनागरी लिपि र भाषा समेत प्रदान गरी खडा गरेको हिन्दुराष्ट्र नेपालको राजसंस्थाको वहिर्गमन पश्चात संसारमा प्रचलित अनेक राजनीतिकवादहरुको प्रयोगस्थल बनेको छ । र नेतातन्त्रको यस लोकतन्त्र वा गणतन्त्र नामक शासन व्यवस्थामा माओवादी द्वन्द्व सहित अनकौ अराजकता र दैवि प्रकोप भूकम्पसहितको मारले सम्पूर्ण राष्ट्र जर्जर, पीडित भइरहेको अवस्थामा मित्रराष्ट्र भारतबाट अघोषित नाकाबन्दीको कष्टप्रद नीतिले गर्दा नेपाली जनजीवनमा कहिले नपाएको दुःख, पीडा, कष्ट सहनु परेको छ ।
नेपाल राष्ट्रको दुर्भाग्यले नेपाल निर्माता श्री ५ पृथ्वी नारायण शाहको वंशमा पछिल्ला पिढिहरुमा निर्बल शासकहरुको शासन हुँदा आफ्नै भारदार मध्ये एकथरीले राणा नामधारण गरि १०४ वर्षसम्म नेपालको एकछत्र जहानिया स्वच्छन्द शासन गरेपनि राणा शासनले नेपालको राष्ट्रवाद कायम राख्नमा कुनै कसर राखेनन् । तर त्यस समयमा संसारमा जुन वैज्ञानिक प्रगति भइरहेको थियो, राणा शासनमा त्यसबाट नेपाली जनताले प्रगति गर्न सकेनन् । र देशका केही प्रगतिशिल युवाहरुमा यस शासनविरुद्ध जागृत भएको विरोध अभियानमा टंकप्रसाद आचार्य सहित धेरै जनाले जेलनेल प्रवासको दण्ड भोग्नु परेको र प्रमुख विरोधी मानिएका दशरथ चन्द, गंगालाल श्रेष्ठ, धर्मभक्त माथेमा र शुक्रराज शास्त्रीले त शहादत दिनु परेको थियो । यसै बलिदानको कारण वि.सं. २००७ सालमा नेपाली काग्रेसको नेतृत्वमा राणाशासन विरुद्धको सशस्त्र क्रान्तीमा एकतंत्री राणाशासन विस्थापित भइ प्रजातन्त्रको पद्धति अनुरुप श्री ५ को नेतृत्वमा नेपालको शासन व्यवस्था कायम गरियो ।
वि.सं. २०१५ सालमा पहिलो पटक नेपालमा आम चुनाव भइ नेपाली काँग्रेसले बहुमत प्राप्त गरि शासनाकृढ भएकोमा श्री ५ महेन्द्रबाट निर्वाचित काँग्रेसी सरकारलाई बर्खास्त गरि पंचायती व्यवस्था लागु गरिएपछि नेपालमा अराजकताको विजारोपण भइसकेको थियो । त्यसबेला पनि मधेशवादी नाराहरु न उठेको होइनन् तर ति सबैको सरकारले ति विरोधी स्वरहरुलाई सुल्झाउने प्रयोग सफल भइ विरोधी स्वरहरु शान्त पारिएको थियो । तत्पश्चात २०५९ सालमा भएको दरवार हत्याकाण्ड जसमा श्री ५ वीरेन्द्र शाहको परिवारनै यस हत्याकाण्डको भेटी चढ्यो र श्री ५ ज्ञानेन्द्रको उदय भयो ।
वहाँको पालामा प्रधानमन्त्री पदका लागि दरखास्त हाल्नेजस्ता प्रजातान्त्रिक व्यवस्थाको अवमूल्यनको काम भएकोले एकथरी असन्तुष्ट राजनीतिज्ञहरु र देशमा उथलपुथल मच्चाउने किसिमको माओवादी विद्रोहले गर्दा १० वर्गादेखि अशान्त र भयङ्कर अराजकताको भुमरीमा फसेको र माओवादी सहितका पाटीले अलगाववादी नारा जस्तै जातीय पहिचान, जातीयराज्य, प्रान्तीय राज्य र सबै भन्दा ठूलो संघीय व्यवस्थाको शुत्रपातले गर्दा नेपालका १२५ जाती र १२३ भाषाभाषीहरुमा आफ्नै जाती वा समूहले देशको शासन गर्ने दुराकाँक्षा जागृत भइ यो एकताबद्ध नेपाल राष्ट्र अलगाववादको भुमरीमा फैसेको छ । सबै भन्दाबढी समस्या वर्तमान मधेशी अधिकारवादीहरुको आन्दोलनले गर्दा देश दयनीय हालतमा पुगेकोछ ।
वहाँको पालामा प्रधानमन्त्री पदका लागि दरखास्त हाल्नेजस्ता प्रजातान्त्रिक व्यवस्थाको अवमूल्यनको काम भएकोले एकथरी असन्तुष्ट राजनीतिज्ञहरु र देशमा उथलपुथल मच्चाउने किसिमको माओवादी विद्रोहले गर्दा १० वर्गादेखि अशान्त र भयङ्कर अराजकताको भुमरीमा फसेको र माओवादी सहितका पाटीले अलगाववादी नारा जस्तै जातीय पहिचान, जातीयराज्य, प्रान्तीय राज्य र सबै भन्दा ठूलो संघीय व्यवस्थाको शुत्रपातले गर्दा नेपालका १२५ जाती र १२३ भाषाभाषीहरुमा आफ्नै जाती वा समूहले देशको शासन गर्ने दुराकाँक्षा जागृत भइ यो एकताबद्ध नेपाल राष्ट्र अलगाववादको भुमरीमा फैसेको छ । सबै भन्दाबढी समस्या वर्तमान मधेशी अधिकारवादीहरुको आन्दोलनले गर्दा देश दयनीय हालतमा पुगेकोछ ।
जुन देशमा नागरिकहरु आफ्नो राष्ट्रवाद बिर्सि अरुको तालमा नृत्य गर्न लाग्दछन, त्यसको भविष्य के होला । वर्तमान भाजपाको भारत सरकार नेपाल राष्ट्रको लागि अत्यन्त शुभचिन्तक होला भन्ने जुन नेपाली जनताको धारणा थियो यसको विपरित वर्तमान भारत सरकारले अघोषित नाकाबन्दीको नीति अपनाएकोले हरेक कुरामा भारतमा निर्भर परावलम्वी नेपाल राष्ट्र वर्तमानमा भोजन, औषधी, इन्धन आदि जीवनोपयोगी अतिआवश्यक कुराहरुबाट बञ्चित रहनु परकोेले जर्जर र पीडित बन्न पुगेको छ । भारत सरकारलाई समस्त नेपाली जनताको चिन्ता छैन तर केही मधेशवादी नेताहरुको मात्र समर्थन गरि एउटा आफ्नो सहृदयी राष्ट्र नेपाललाई दुःखित पारिरहेको छ । अब चाँडै पूर्ववत व्यवस्था नगरिदिएमा नेपाल राष्ट्रको कुन गति हुन्छ भन्न नसकिने अवस्था आएको छ । यस कारण ‘राजा आऊ देश बचाउ, र हिन्दुराष्ट्र कायम गर’ जस्ता उद्घोष जनताबाट भइरहेका देखिन्छन ।
(२०७२ मंसिर २२ गते सुदुर पश्चिमबाट निस्किने पश्चिम नेपाल दैनिकमा प्रकाशित)
